สูตรที่ 3

ว่าด้วยกาลกิริยาของบุคคล 2 จำพวก

[299] 53. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย กาลกิริยาของบุคคล 2 จำพวกนี้
เป็นความเดือดร้อนแก่ชนเป็นอันมาก กาลกิริยาของบุคคล 2 จำพวก
เป็นไฉน คือ ของพระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า 1 ของพระเจ้า
จักรพรรดิ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย กาลกิริยาของบุคคล 2 จำพวกนี้แล
เป็นความเดือดร้อนแก่ชนเป็นอันมาก.
จบสูตรที่ 3

อรรถกถาสูตรที่ 3

ในสูตรที้ 3 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า พหุโน ชนสฺส อนุตปฺปา โหติ ความว่า ย่อมกระทำ
ความร้อนใจแก่มหาชน. บรรดาบุคคล 2 จำพวกนั้น กาลกิริยาของพระเจ้า
จักรพรรดิ ย่อมกระทำความร้อนใจแก่เทวดาและมนุษย์ในจักรวาลเดียว
กาลกิริยาของพระตถาคต ย่อมกระทำความร้อนใจแก่เทวดาและมนุษย์ใน
หมื่นจักรวาล.
จบอรรถกถาสูตรที่ 3

สูตรที่ 4

ว่าด้วยถูปารหบุคคล 2 จำพวก

[300] 54. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ถูปารหบุคคล 2 จำพวกนี้
2 จำพวกเป็นไฉน คือ พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า 1 พระ-

เจ้าจักรพรรดิ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ถูปารหบุคคล 2 จำพวกนี้แล.
จบสูตรที่ 4

อรรถกถาสูตรที่ 4

ในสูตรที่ 4 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า ถูปารหา แปลว่า ผู้สมควรคือคู่ควรเหมาะสมแก่สถูป.
เพราะผู้ปรนนิบัติพระเจดีย์ของพระเจ้าจักรพรรดิ ย่อมได้สมบัติ 2 ผู้
ปรนนิบัติพระเจดีย์ของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ย่อมได้สมบัติแม้ทั้ง 3.
จบอรรถกถาสูตรที่ 4

สูตรที่ 5

ว่าด้วยพระพุทธเจ้า 2 จำพวก

[301] 55. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พระพุทธเจ้า 2 จำพวกนี้
2 จำพวกเป็นไฉน คือ พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า 1 พระ-
ปัจเจกพุทธเจ้า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พระพุทธเจ้า 2 จำพวกนี้แล.
จบสูตรที่ 5

อรรถกถาสูตรที่ 5

ในสูตรที่ 5 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า พุทฺธา ได้แก่ ท่านผู้ตรัสรู้อริยสัจ 4 ด้วยอานุภาพของตน
(ตรัสรู้เอง).
จบอรรถกถาสูตรที่ 5